Matthew 5

Mira purímo Yesuko mande ka yesowaró

(Luk 6:20-23)

1Yesuko unipare qambu ŋu yiyoro mira purímo oro kunditiní iŋo-iŋo rewero unipareyó taŋgímo maheŋgurí. 2Mahiqo, ŋandiro mande rondaqe yunaró,

3“Unipareto yuqayemo onoŋoye moré kini qembe teteŋgo qundo
5:3Unipare ŋunde quko nokono koro situwiye ŋuro kama yete. Kini, newondeyemo ŋande ye iŋoyoteŋgo, ko eneŋo o soso qu Anutu noŋgo siyoyoteŋgo.
puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, sambo simburímbo ye wiri yereyote.
4Unipareto tendoyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, Anutuko yemama mande yimiroweya.
5Unipareto owéye re umbuyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, Anutuko noko soso se yunoweya.
6Unipareto otete roneneŋowí
5:6“otete roneneŋowí” ŋuko Anutuko nore rokó yiriní noreŋo murínani eneŋo murí howeyote.
ŋuro o qoyemboro qembe kondé iŋoyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, Anutuko yoriní maŋgoreweya.
7Unipareto meyowomboro sikíye te yunoyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, Anutuko eneŋo sikíye te yunoweya.
8Unipareto newondeye sara qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro Anutu qenewaŋgo.
9Unipareto mepa mande yeyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro Anutu koro simó, yero neko yerewaŋgo.
10Unipareto otete roneneŋowí teyoteŋgo ŋuro quhurí korowoyoteŋgo qundo puriŋo ka reteŋgo,
dokoro, sambo simburímbo wiri yereyote.
11“Unipareto ye wininemo qene iŋoro mande piyimi yero quhurí yunoro mande kota-kota piyimi yero saŋga yiriqo, ye puriŋo ka reteŋgo. 12Ŋunde tiqo, niŋgu-niŋgu parámi ti, dokoro kimoye parámi samboko rewaŋgo. Hamó, ŋundiro naŋge komo uni ŋunde qundo ye-ye uni
5:12“ye-ye uni” ŋuko Anutuko mandí yunoní unipare yunaŋgurí. Kumimbo ye-ye mande ŋu sokomeko nakayáŋaŋgurí.
ŋu o piyimi te yunaŋgurí.

Yeko nembo, hiyó ŋunde qembe teteŋgo

(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13“Yeko noko koro nembo ŋunde qembe. Quko nembo ŋuro nuŋgurí ŋu kini tiníqo, nore date tero nuŋgurí ŋu pitu ko rewato? Nembo ŋunde ŋuko khoyó kini taró. Unindo ŋu meté raŋi kheyembo khete rumuniŋoyoteŋgo.

14“Yeko noko koro hiyó ŋunde qembe. Yendé ka mira purí saŋano ŋuno sóqewero mepémo kini. 15Unindo suru tupuŋoro kondómo rukukuwoyoteŋgo, peka? Kini. Ene rero koreko pikoyi unindo ya quroko hiyó yunoweya. 16Ŋundiro naŋge hiyó ŋunde qembe unipare hiyó yuni qembe. Ŋunde tiqo, enendo yeŋo oteteye meté qenero awaye samboko yorote ŋu seré te inowaŋgo.

Anutu koro hutuŋo mandí ŋuro yaró

17“No Hutuŋo Mande koya Ye-ye Unindoro mandeye ŋu
5:17“Hutuŋo Mande koya Ye-ye Unindoro mandeye” ŋuko Anutu koro mande korete qu.
se rotowero quro kama mahenowó. Kini. Ŋunde ma iŋowero. Ŋu soso rewe hamó tunoqewero quro mahenowó.
18Nondo mande hamó ye yimirowe, noko sambo yoroníqo, hutuŋo mande tomó ta-ta ŋuya parámi ta-ta soso ŋuya yoroweya. 19Ŋunde ŋuro uni kato Anutu koro mande kondé tomó ta ka re rotoroqo, unipare witú yiriní rotoyoteŋgo, ŋuko piyimi. Uni ŋuko sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo
5:19“sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo.
ŋuno owé tomó ta naŋge reweya. Quko uni ka hutuŋo mande howeroqo, unipare witú yiriní howeyoteŋgo, ŋundo sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo ŋuno owé parámi horé reweya.
20Ŋunde yeteno, dokoro Farisi unindoya hutuŋo mande ŋuro iŋo-iŋo unindoya, nore otete roneneŋowí
5:20“otete roneneŋowí” ŋuko Anutuko nore rokó yiriní noreŋo murínani eneŋo murí howeyote.
hamó howeyoteto, ŋunde ye iŋoyoteŋgo. Quko yeŋo oteteye roneneŋowí muko eneŋo oteteye kama takaweya tiníqo, yendo sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo ŋuno kama owaŋgo.

Topémboya kiro mande qu roŋgaruwoyi

(Luk 12:57-59)

21“Usisambayembo mande ka iŋaŋgurí, asa ‘ma uroyi khumowero.’ Ye ŋunde iŋomukoteŋgo, ko uni kato uroní khumoweya ŋuko mande khono kaŋeweya. 22Quko nondo ŋande ye yimiroteno, uni kato topémboya saŋgirí tiníqo, ene ŋuya mande khono kaŋeweya. Ko uni kato topémboya mande piyimi yeweya tiníqo, ene uni pará-parámboro toŋeyemo kaŋeweya. Ko uni kato ŋande miroweya, ‘Keko kape-kape uni horé,’ ene meté kewá piyimi
5:22“kewá piyimi” ŋukonaru weŋako ŋuno quhurí unipareto topé piyimi rero kewáko ŋuno naru suki-suki yoqaweya.
quno ŋuno uweya.

23“Ŋunde ŋuroko ke oka Anutu te inowero qu rero wondo yakutímo
5:23“wondo yakutí” ŋukoo qa-qa unindo ŋu yakutímo ŋunoo qa-qa taŋgurí.
oroqo, ŋande ye iŋoweya, toponembo o tanowó ŋuro saŋgirí tete, ye iŋoweya tiníqo,
24o ŋu ŋuno rotoro rohoréŋoro topokepoya mande roŋgaruworoqota mahero Anutu o ŋu te ino qembe.

25“Ko uni kato korero mande khono korotowero khewore uyaroqo, asa yari waka ta mande roŋgaruwori qembe. Ŋunde kini tiníqo, asa uni ŋundo ronda-ronda unindoro kandímo korotoní ronda-ronda uni ŋundo sopo-sopo unindoro kandímo korotoní sopo-sopo unindo kusi-kusi yano korotoweya. 26Nondo hamó kimiroteno, ke kusi-kusi yano yate wondo yaŋgurí ŋu kanaramimo kimo teroqota.

Se simbururu tewero murí ŋuro yaró

27“Ye mande ŋa iŋaŋgurí, ‘Ye se simbururu ma tewero.’ 28Quko nondo ŋande ye yimiroteno, uni kato pare ka qenero qene nuŋguwote tiníqo, newondímo pare ŋuya se simbururu titiri ŋunde qembe. 29Ko keŋo toŋeŋge kandeke tesina ŋundo korero kowosoro o piyimi tewero tiníqo, kumo raŋoka uní. Hamó, kowekeporo sombé ŋu piyo teweya. Quko koweke soso kewá piyimimo
5:29“kewá piyimi” ŋukonaru weŋako ŋuno quhurí unipareto topé piyimi rero kewáko ŋuno naru suki-suki yoqaweya.
ŋuno kama uweya.
30Ko keŋo kandeke kondésina ŋundo kowosoro o piyimi tewero tiníqo, wesaŋe raŋoka uní. Hamó kowekeporo sombé ŋu piyo teweya. Quko koweke soso kewá piyimimo ŋuno kama uweya.

Pare rotowero ŋuro mande ka yaró

(Matyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)

31“Ye mande ŋa iŋaŋgurí, ‘Uni kato ene parí howeweya tiníqo, kamímbo epe re-re tariyó rotowero ŋuro sokome ka parí inoweya.’ 32Quko nondo ŋande ye yimiroteno, uni kato parímbo se simbururu kama teyoní rotaró tiníqo, kamímbo pare ŋu riní se simbururu pare ka tunoqeweya. Ko danimbo pare ŋu reweya qundo se simbururu uni tunoqeweya.

Mandeye ri kondérewero ŋuro mande

33“Usisambeyembo mande kaŋuya ŋande iŋaŋgurí, ŋuko ŋandiro, ‘Ke mande ka Uni Parámi mitoro ri kondéraró ŋu ma wendaqewero.’ 34Quko nondo ŋande ye yimiroteno, mandeye ka ŋundiro ri ma kondérewero.
5:34Ŋu naruko ŋuno uni kato mande ka kusiyoro Anutupe ma o kondé meyowo ŋu nekoro ŋande yaró, ko ŋa mandene ŋako hamó kini quko Anutuko meté nuroní khumowano. Ŋundiro naŋge mandí riní kondéraró.
Kini horé. Ye sambo nekoro mandeye ka ri ma kondérewero, dokoro, sambo ŋuko Anutu koro kundite-kundite yakutíŋo.
35Ko ye noko nekoro mandeye ka ri ma kondérewero, dokoro, noko ŋuko Anutuko khí re ŋuro saŋano imaqeyote. Ko ye Yerusalem nekoro mandeye ka ri ma kondérewero, dokoro, Yerusalem ŋuko wiri yerete uni parámi ŋuro yendé parámi horé ŋu. 36Ko yeŋo kembaye nekoro mandeye ka ri ma kondérewero, dokoro, keŋombo kembakeporo huŋge ka ri sarape ma iriyó kama teweya. 37Ye meté ‘Iyo’ naŋge yi qembe, ko ‘Kini’ naŋge. Koro ŋu. Ye mande kaŋuya yewaŋgo tiníqo, mande ŋuko Monimbu koro qu naŋge.

Eneŋo quhuríyemboro topé ma tewero

(Luk 6:29-30)

38“Ye komo mande ka ŋande yi iŋaŋgurí, ‘Ko uni kato topémboro toŋí ka rambaruruwoweya ŋuko, asa yendo uni ŋu ŋuya toŋí rambaruruwoyi qembe. Ko uni kato uni ka mití utoriníqo, asa yepa naŋge ene mití utori qembe.’ 39Quko nondo ye ŋande yimirowe, uni piyimimbo yeno o piyimi tewaŋgo ŋu topé ma tewero. Kini. Ko uni kato kakíŋge kawore tamoníqo, kawore ŋuya rohoréŋoka uroweya. 40Ko uni kato korero kowe punu-punuke quroyómo qu rewero yero mande khono korotoníqo, meté tuwike saŋanímo
5:40Ŋu naruko ŋuno Judia mirako ŋuno unipareto kowe punu-punuye irisa punuwoyaŋgurí. Kako quroyómo punuwoyaŋgurí. Tuwi saŋanímo ŋuko matú kutiti ŋu wisumuŋaró, ko suwono quroyómo eteyaŋgurí. Israel koro hutuŋo mandeyembo uni kato topémboro tuwiyó saŋanímo suwono re rotowero ŋuro soré yereró (Toŋeŋgurí 22:26-27 weyo qembe).
ŋu ŋuya re ino qembe.
41Ko uni kato korero, neneŋo onoŋone korowoya kutaqemo u, yeweya
5:41Ŋu naruko ŋunoRom koro wiri yerete uni parámi ŋundo Israel unipare sopo yereró, ko eneŋo kuma uniyómbo Israel uni ka kho ŋunde qu yunoyaŋgo.
tiníqo, asa kho ŋu sowe teya kapiyamo ŋuya korowo u qembe.
42Uni kato o karo kira kereweya tiníqo, o ŋu ino qembe, ko uni kato keya utatá tewero yiníqo, ma huwóŋowero.

Yendo newonde meté uni saŋgiríye yunoyi

(Luk 6:27-28,32-36)

43“Ye komo mande ka ŋande yi iŋaŋgurí, ‘Ke topokeporo hamó-hamó iŋo qembe, ko saŋgiríŋgepoya newonde piyimi te qembe.’ 44Quko nondo ye ŋande yimirowe, yeŋo saŋgiríye newonde meté yunoyi qembe, ko yeno o piyimi teyoteŋgo ŋuro hariri tika Anutuko ene samaka yiriní. 45Ŋunde tero ye awaye samboko yote ŋuro simó yowaŋgo. Enendo uni piyimimboya uni metémboya saŋayemo kosa riní hiyóqeyote. Ko enendo uni roneneŋowímboya
5:45“uni roneneŋowí” ŋuko Anutuko qenero potó moré kini tiní eneŋo uniyó tunoqete.
uni piyimimboya sono riní umbuní yunoyote.
46Ko ye uni topoyemboro naŋge hamó iŋo yunoteŋgo tiníqo, do kimo ka rewaŋgo? Qeni, ŋu takis re-re uni
5:46“takis re-re uni” ŋundo uniparetoro situwiye rondaŋero kimoyó sombé reroRom koro wiri yerete uni ŋu inaŋgurí.
ŋuya murí ŋu teyoteŋgo.
47Ko ye uni topoye naŋge topo te yunoyoteŋgo tiníqo, yeŋo muríyembo uni wini meyowomboro muríye ŋu takatepe ma kini? Kini. Ŋu kape uni
5:47“kape uni” ŋuko Israel koro Anutuye ŋu kama iŋo howeyoteŋgo.
ŋuya ŋunde teyoteŋgo.
48Ŋunde ŋuroko awaye samboko yote ŋuro kiraró howi qembe. Eneko meté horé; ye ŋuya meté horé yuri qembe.

Copyright information for NCA